ردیابی سرشاخه تظاهرات عراق در توییتر: «وقتی دم روباه بیرون میزند!»

در گزارش قبلی درباره مبدا آغاز ترند اعتراضات و تظاهرات مردم عراق با هشتگ «#العراق_تنتفض» (عراق به‌پا خیز) صحبت کردیم و با بررسی اسناد اوسینت (OSINT) و چند سرنخ، از جمله آیفون‌های مشکوک ترند کننده این هشتگ، به این جمع‌بندی رسیدیم که عمده این جریان در توییتر توسط گروهی «محدود» از کاربران «سعودی» ایجاد و هدایت شده است. اما این افراد چه کسانی هستند؟! سرشاخه بازتاب اعتراضات عراق در توییتر کیست؟ مقصود اصلی وی از این جریان چیست…؟

کجا با الجنرال آشنا شدیم؟

یکی از قابلیت‌های ابزار Trendsmap نمایش توییت‌هایی است که بیشترین Retweet، بیشترین Quote (جنجالی‌ترین توییت‌ها)، بیشترین Reply (بحث بر‌انگیرترین توییت‌ها) و نفوذ بیشتری داشته‌اند.

این آمار برای هشتگ #العراق_تنتفض به صورت زیر است:

آن‌طور که به نظر می‌رسد، چهار توییت از پربازتاب‌ترین توییت‌های این هشتگ همگی مربوط به یک کاربر اند…! شخص به نام «الجنرال» با نام کاربری @algenral1818. جالب اینجاست که تلاش عجیب این کاربر در بازتاب اعتراضات عراق به اینجا ختم نمی‌شود… چرا که الجنرال آنقدر خوب کار کرده که به عنوان برترین و فعال‌ترین کاربر این ترند هم نام گرفته است!

اما الجنرال کیست؟ چه زمانی وارد موج هشتگ بازتاب اعتراضات عراق در توییتر شده است؟ چه سوابق و گرایشاتی دارد و چطور توانسته تا این حد جریان‌سازی کند…؟! اجازه دهید کمی بیشتر حساب کاربری‌اش را زیر و رو کنیم!

در جستجوی الجنرال!

شروع فعالیت الجنرال در مورد هشتگ اعتراضات عراق به 10/3/2019 2:37:42 PM برمی‌گردد؛ یعنی نزدیک به 7 ساعت پیش از ترند جهانی شدن این موضوع.

جرقه اصلی ماجرا هم در واکنش به یک ویدیو بوده است…

در این ویدیو که قسمتی از مصاحبه یک سید روحانی عراقی در برنامه‌ای تلویزیونی است، مجری برنامه می‌پرسد:

الجنرال در توضیح این ویدیو نوشته است:

گویا الجنرال از همان بدو ورود در بازتاب هشتگ اعتراضات مردمی عراق، به دنبال آن است که با «هر» ابزار ممکن، تظاهرات را به ایران و نفرت زایی میان این دو کشور همسایه و شیعه پیوند دهد.

البته شاید این گزاره از نظر شما یک قضاوت عجولانه باشد؛ اما اگر بگوییم ویدیویی که الجنرال منتشر کرده است مربوط به یک برش از یک مصاحبه شبکه السومریه عراق در سال 2013 است، نظرتان چه خواهد بود؟!

کافیست عکسی از این ویدیو بگیرید و تصویر را در یاندکس (Yandex) جستجوی معکوس کنید، به یک برش یک دقیقه ای خواهید رسید. عنوان ویدیو را کپی کنید و مجددا جستجو کنید، ویدیوی اصلی پیدا خواهد شد… نتیجه؟ یک مصاحبه زیرخاکی از «واثق البطاط» نماینده حزب الله در عراق! آپلود نوامبر 2013!

با اینحال، الجنرال با همین ویدیوی کهنه، 3600 ریتوئیت و 2400 لایک برای خود جمع کرد. اعدادی که در ادامه بیشتر درباره آنها توضیح خواهیم داد…

اما این تازه آغاز کار بود. الجنرال فعالیت خود را در زمینه هشتگ «العراق تنتفض» ادامه می‌دهد. او دوباره در همین روز و باز هم چند ساعت پیش از آغاز طوفان توییتری، دومین توییت خود را درباره اعتراضات عراق منتشر می‌کند.

در این توییت، الجنرال ویدیویی از شبکه الجزیره را منتشر می‌کند که در آن یک فرد عراقی به طرفداری دو آتشه از محمدبن سلمان می‌پردازد!

فرد عراقی در این ویدئو می‌گوید: «ایران دشمن عرب‌هاست، ایران دشمن حرمین است، ایران مثل اسرائیل است. ایران عراق را سوزاند، من یک عرب دلسوخته‌ام. این امیر عربی (محمد بن سلمان) از عرب‌ها دفاع می‌کند. »

الجنرال نیز درباره این ویدیو می‌افزاید:

اما جالب است بدانید این ویدیو نیز چندان تازه نیست و مربوط به مصاحبه صباح الخزاعی، تحلیلگر سیاسی عراقی مقیم انگلستان است که آقای الجنرال مصلحت دانسته آنرا اکنون و بعد از 4 ماه بازنشر دهد!

البته این تویییت به نوعی نقطه انفجار ترند شدن هشتگ #العراق_تنتفض است و جزو پربازتاب‌ترین توییت‌های این ترند است؛ 7200 ریتوئیت، 6900 لایک و 328 منشن!

پس از این، الجنرال بعد از وقفه ای کوتاه، در تاریخ 5 اکتبر توییت دیگری حاوی یک ویدیو از سوزاندن پرچم ایران منتشر و آنرا «رویایی» محقق شده به دست ملت قهرمان عراق خطاب می‌کند!

به آمار توییت دقت کنید: 1400 ریتوییت، 1300 لایک و 68 منشن !!!

اما یک مورد داغ هم از 26 توییتی الجنرال تا لحظه تنظیم این گزارش در بازتاب اعتراضات عراق ارسال کرده است، توییتی‌ست که کمتر از 24 ساعت از انتشار آن می‌گذرد و در آن ویدیویی از درگیری معترضین عراقی قرار داده شده است.

متن توییت:

آمار توئیت: 2.800 ریتوئیت، 1900 لایک، 133 منشن.

پس تا اینجای بررسی، مشخص شد نیت پشت پرده این جریان، دغدغه این کاربر صرفاً کینه از ایران و روابط حسنه‌اش با عراق است؛ نه مردم این کشور و مشکلاتشان. لذا از هر بهانه ای برای ربط دادن مشکلات معیشتی و رفاهی عراق به ایران استفاده می‌کند، حتی اگر موضوع انباشته شدن زباله‌ها باشد!(توییت زیر!)

این مروری بر چهار نمونه از توییت‌هایی بود که الجنرال با هشتگ «#العراق_تنتفض» کار کرده بود. برای بررسی بیشتر می‌توانید اطلاعات باقی توییت‌ها را در قالب فایل اکسل از اینجا دانلود کنید.

اما آمار و ارقامی که از میزان ریتوییت و لایک توییت‌های الجنرال ذکر کردیم چه نکته‌ای دارد؟

اعداد عجیب

اگر شما یک فعال توییتری باشید و یا اندک زمانی را در توییتر فعالیت کرده باشید، قطعاً می‌دانید که تعداد ریتوییت‌ها همواره کمتر از نصف و حتی گاهی بین یک دهم تا یک سوم تعداد لایک‌ها (فیوریت‌های) یک توئیت است. دوباره به آمار توییت‌ها رجوع کنید! آیا منطقی است که یک توئیت 1400 بار ریتوئیت شود اما فقط و فقط 68 منشن (کامنت) داشته باشد؟! یا چرا در همه توییت‌های این کاربر، تعداد ریتوییت‌ها بیشتر از لایک‌هاست؟!

این آمار و ارقام عجیب، ذهن را سراغ فقط سراغ یک موضوع می‌برد: «احتمالاً پای اکانت‌های فیک در میان است!» اکانت‌هایی که هویت واقعی یا مستقل ندارند و فقط به صورت خودکار و یا دستی این توییت‌ها را ریتوییت کرده‌اند…

فیک‌سنجی

برای بررسی اینکه آیا ریتوییت‌های این کاربر فیک هستند یا خیر، به طور نمونه توییتی از وی که 7000 هزار بار ریتوییت شد و در بالا توضیح آنرا دادیم زیر ذره‌بین بردیم.

• همان اولین کاربر لیست را بررسی کنیم؛ فواز عبدالله بن غمیض.

آقای بن غمیض از سال 2016 عضو توییتر شده است و حاصل این سه سال عضویت، 581 توییت است. نکته جالب اما در تحلیل فعالیت اکانت ایشان است:

از 100 توئیت آخر این کاربر 98 مورد آن ریتوئیت بوده و حتی هیچ ریپلایی ارسال نکرده است!! این در حالیست که اگر فواز عبدالله بن غمیض را در گوگل سرچ کنید و یا عکس او را جستجوی معکوس کنید، متوجه می‌شوید ایشان یکی از بزرگان قبیله است! و بااینحساب یک رییس قبیله که کل فعالیتش در توییتر، بازنشر و ریتوییت کردن باشد، عجیب نیست؟!

• به سراغ نفر دوم لیست برویم؛ مخاوي السحاب.

اگرچه آمار فالوئینگ‌ها و فالوورهای این کاربر کمی دور از حالت واقعی برای یک توییتری با یک سال فعالیت و 826 توییت است، اما مسئله مهم‌تر باز حجم بالای ریتوییت توسط ایشان است! 96 ریتوییت، از 100 توییت آخر.

• نفر بعدی این لیست: ابو احمد.

بیش از 98% از 200 توئیت آخر این کاربر را نیز فقط ریتوئیت تشکیل می‌دهد. انگار این کاربران چیزی برای گفتن از خود ندارند و رسالت‌شان فقط پررنگ‌تر کردن توییت‌های سرشاخه‌هاست…!

اما برخی بررسی فیک بودن برخی دیگر از کاربران این لیست اصلا اینقدر پیچیدگی ندارد و با نشانه‌هایی که در بسیاری از اکانت‌های موافق یا مخالف جمهوری اسلامی در توییتر فارسی خودمان هم به وفور یافت می‌شود، قابل اثبات است. مثلاً:

آقای عبدالله  که 28 توییت دارد، عمده آنها ریتوییت هستند، و بعد از دو ماه فعالیت در توییتر، هنوز 1 فالوور بیشتر ندارد…! نام کاربری عجیب ایشان هم بماند… @e9tnFoubUxAUkGL !

این بررسی موردی و صرفاً از سرکنکجاوی چند نفر اول لیست ریتوییت‌کنندگان توییت الجنرال بود! اگر این بررسی ادامه پیدا کند چه می‌شود؟! علی‌الظاهر که به لانه زنبور زده ایم و باید دست به کار داده کاوی شویم…!

بیگ دیتا از لانه فیک‌ها

اینکه احتمال فیک بودن چند نفر از ریتوییت کنندگان را فهمیده‌ایم، مسلماً داده‌ای کافی و قانع کننده نیست. چطور می‌توان اطلاع بیشتری از حجم فیک بودن ریتوییت‌های الجنرال کسب کرد؟

برای اینکار یک بیگ دیتا از ریتوئیت‌های این الجنرال ایجاد می‌کنیم و به تحلیل آن می‌پردازیم. با استفاده از یکی از ابزارهای اوسینتی لیستی 3000 نفره از ریتوییت کننده‌ها ایجاد کردیم. (به دلیل محددویت API توییتر نمی‌توانستیم تمام 7200 نفر ریتوییت کننده را دریافت کنیم)

گزارش کامل نحوه تشکیل و تحلیل این کلان داده کمی طولانی است، اما به طور خلاصه اینکه بر اساس عرف عمومی توییتر و تجربه‌های شخصی، مشخصه‌هایی تعریف کردیم و بر اساس آنها کاربران فیک را از واقعی احصاء نمودیم. البته مسلماً نتیجه حاصل از فیلترهای اعمال شده به خاطر اینکه برآمده از تجربه شخصی اند، به طور کامل درست نیست، اما تا حد خوبی قابل استناد است.

فیلترهایی که برای شناسایی کاربر فیک تنظیم کردیم عبارتند از:

• تعداد کل توییت‌های آن کاربر کمتر از 200 توییت باشد. (یک فعال توئیتری واقعی ممکن است در روز نزدیک به 10 توئیت ارسال کند و عدد 200 واقعا یک عدد نزدیک به واقع برای شناسایی کاربران هدف است)
• تعداد فالوئینگ‌های کاربر کمتر از 50 باشد.
• تعداد فالوورهای کاربر کمتر از 50 باشد.
• تعداد فالوئینگ‌های کاربر خیلی بیش‌تر از (بیش از 4 برابر) تعداد فالوور های آن باشد.

برای هر یک از این شاخص‌ها، نمره‌ای اختصاص دادیم (1 به معنی احتمال فیک بودن در آن شاخص است) و به نسبت مجموع این نمرات، فیک بودن یا نبودن کاربران را محک زدیم.

جالب اینجاست که از مجموع 3000 ریتوییت‌کننده مورد بررسی، نزدیک به 1000 کاربر در معرض احتمال بالای فیک بودن قرار گرفتند…!

البته باید باز هم یادآور شد که ما صرفا بر اساس چند فاکتور تجربی این تحلیل را انجام دادیم، اما با این وجود می‌توان ادعا کرد بیش از 80% اطلاعات به دست امده کاملا معتبر اند. ضمن آنکه این دیتا فقط از بررسی 3000 نفر از ریتوئیت‌کنندگان یک توئیت شناسایی شد؛ مسلماً با بررسی‌های بیشتر می‌توان کاربران بیشتری را با قطعیت بیشتر شناسایی کرد. برای بررسی دقیق‌تر می توانید این بیگ دیتای ارزشمند را از اینجا دانلود کنید.

اما حالا که فیک بودن بخش عمده ای از جریان‌سازی صورت گرفته توسط الجنرال را اثبات کردیم، اجازه دهید کمی درباره خود این کاربر اطلاعات کسب کنیم.

الجنرال کیست؟

اگر ابتدا نگاهی به تایملاین این کاربر بندازیم، از همان ابتدا موضع سرسختانه این کاربر در مخالفت و دشمنی علنی با ایران به هر بهانه و مناسبت مشخص است! باینحال از طریق کوئری زیر توییت‌هایی که وی به طور خاص درباره ایران ارسال کرده است را جدا کردیم. مرور برخی از این توییت‌ها برای شناخت شدت و ابعاد دشمنی وب با ایران خالی از لطف نیست…!

بخش عمده ای از توییت‌های وی از همان ابتدای تاسیس اکانت، به بحث تاریخی و جغرافیایی درباره حاکمیت ایران است. مستقل دانستن استان خوزستان و یا بررسی اسناد تاریخی برای اثبات اینکه ایران در گذشته تحت حکومت اعراب بوده است از جمله این تلاش هاست!

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد الجنرال اخبار ایران را خیلی دقیق پیگیری می‌کند و به هر اتفاقی واکنش نشان می‌دهد. مثلاً ماجرای کودک همسری که البته الجنرال ادعا می‌کند این کاربران سعودی بودند که آنرا نشر دادند و مقامات ایران را مجبور به لغو این ازدواج کردند!

تمسخر ویدئوی منتشر شده از دزدی یک آخوند که چندی پیش به طور گسترده‌ای در فضا توییتر منتشر شد نیز از توییت های الجنرال درباره ایران است.

و یا واکنش به صحبت‌های آقای علم الهدی در نماز جمعه مشهد درباره عمق نفوذ استراتژیک ایران در منطقه.

همین‌طور سهمگین و کشنده دانستن جنگ اقتصادی عربستان علیه ایران.

پس حالا که مشخص شد الجنرال به دقت تحولات داخلی ایران را رصد می‌کند و به آنها واکنش نشان می‌دهد، برایمان جالب شد ببینیم مثلا در ایام اعتراضات دی‌ماه 96 ایران، الجرنال مشغول چه کاری بوده است؟! آیا درباره آن نیز توییتی داشته؟

نتیجه اما بالاتر از حد تصور بود! نه تنها به پوشش این اعتراضات پرداخته و از گروهک منافقین و مریم رجوی حمایت کرده است، بلکه در زمینه ترندسازی هشتگ‌های فارسی نیز تلاش وافری داشته است!

البته حتی اگر اشتباه املایی تضاهرات (تظاهرات صحیح است!) را نادیده بگیریم، – فارغ از محتوا – انتشار فیلم یک درگیری خیابانی از سال 88 با هدف ترند سازی هشتگ اعتراضات 96، جای توجیه چندانی ندارد!

و البته با اینوجود و گذشته از همه اینها، در اثبات موج سواری فیک این کاربر، بد نیست مقایسه ای داشته باشیم بین توییت هایی که درباره اعتراضات ایران ارسال کرده با دیگر توییت هایی که در همان زمان منتشر کرده است. نتیجه جالب است؛ کمتر از 10 لایک و ریتوییت…!

اما این لشکر فیک از کجا آمده است؟!

نگاه کلی به فعالیت الجنرال در توییتر خیلی چیزها را مشخص می‌کند.

نمودار های بالا درباره تاریخچه فعالیت وی می‌گویند که دو سال از عضویت الجنرال در توییتر می‌گذرد و اکنون 60.000 فالوور دارد. اما نکته جالبی در روند افزایش فالوور وی وجود دارد… همانطور که در تصویر می‌بینید، فقط در روز، 17 نوامبر 2018، این کاربر نزدیک به 3000 فالور جذب کرده است! چطور؟!

توییت‌های الجنرال در 17 نوامبر 2018 به صورت زیر بوده‌اند:

الجنرال در این توییت ادعا کرده است که اکانتش مورد هجوم ریپورت واقع شده و از کاربران سعودی تقاضا کرده او را فالو و ریتوییت کنند… 2.700 لایک، 400 ریپلای و 4800 ریتوئیت دریافت می‌کند و یک ساعت بعد هم از «ملت سعودی» بابت حماسه‌شان تشکر می‌کند! این وسط اما تعداد لایک ها و ریتوئیت‌های این کاربر را دوباره ببینید! تفاوت دوباره تعداد لایک و ریتوییت‌ها یادآور همان نکته ای است که در بالا بررسی کردیم… موج سواری با فیک‌ها!

و البته این موج سواری به مذاق الجنرال خوش می‌نشیند و او دو ماه بعد و در روز 16 ژوئن 2019 هم دوباره با همین ترفند، استمداد کمک و فالوور می‌کند…

لذا آنطور که به نظر می‌رسد، بخش عمده ای از این لشکر فیک، با دعوت رسمی شخص الجنرال گرد هم آمده اند…!

جمع‌بندی؛ مقصود تویی!

پس از آنکه در بررسی پیشین دانستیم بخش عمده ای از خط دهی بازتاب تظاهرات عراق در توییتر توسط کاربران عربستانی صورت می‌گیرد، در این پست به طور خاص به فعال‌ترین کاربر این جریان، آقا (یا خانم) «الجنرال» پرداختیم. اما داده‌های حاصل از تحلیل اکانت وی جالب توجه بود. حجم توییت‌ها، ریتوییت‌ها و لایک‌ها حاکی از بازتاب‌های فیک در این اکانت داشت. امری که هم از طریق بررسی موردی و نمونه‌ای و هم با تحلیل مختصر بیگ دیتا صحت آنرا بررسی کردیم و دم روباه هدایت‌کننده این اعتراضات در توییتر را عیان کرد!

اما آنچه در مجموع توجه را به خود جلب می‌کند، این است که حجم هیاهو و فعالیت کاربران سعودی را به هیچ وجه نمی‌توان برخواسته از نگاه انسان‌دوستانه و آزادی‌طلبانه آنها دانست. چرا که به عنوان مثال در همین زمان که در مصر نیز تظاهراتی ضد حکومت السیسی در جریان است، الجنرال این اعتراضات را دیگر مردمی نمی‌داند؛ و برعکس آنرا برخواسته از دروغگویی های شبکه الجزیره قطر به حساب می‌آورد!

لذا این استاندارد دوگانه در پوشش حوادث منطقه یک معنی بیشتر ندارد؛ فعالان توییتری سعودی از هر فرصت با یا بی ربط، برای نفرت پراکنی «علیه ایران» استفاده می‌کنند! و به بیانی، انگار مقصود «ایران» است و کعبه و بت‌خانه، بهانه!