نگرانی‌های فزاینده راجع به حریم خصوصی، سوگیری های سیاسی و سوء استفاده‌های موجود در فضای اینترنت یک استارتاپ مالزیایی را بر آن داشته تا مرورگری سازگار با ارزش‌های اسلامی، یا اصطلاحا «حلال» توسعه دهد. این مرورگر برای تقریبا تمام سیستم‌های عامل عرضه شده است.
مرورگر سلام وب به این جهت طراحی شده تا یک تجربه‌ی مسلمان‌پسند از گشت‌وگذار در فضای وب ارائه کند. طراحان این برنامه، آن را برای اندروید، iOS، ویندوز و مک توسعه داده‌اند. این مرورگر بر اساس اطلاعاتی که از کاربرانِ خود می‌گیرد صفحات اینترنت را به سه دسته‌ی مناسب، خنثی و غیرمناسب تقسیم می‌کند و در هنگام نزدیک شدن به سایت‌های شرط‌بندی یا هرزه‌نگاری به کاربر هشدار می‌دهد. این نرم‌افزار هم‌چنین امکاناتی ویژه مخصوص مسلمانان از جمله مشخص کردن زمان نماز و هم‌چنین نشانگر جهت قبله دارد. از منظر فنی این مرورگر مبتنی بر نرم‌افزار متن‌باز Chromium (که خودش توسعه‌ای از مرورگر Google Chrome است) ساخته شده و رابط کاربری مشابه کروم دارد.
زرینه محمد خان، مدیر شرکت «سلام وب تکنولوژی» در مصاحبه با بلومبرگ راجع به این مرورگر گفت: «این نرم‌افزار که شامل پیام‌رسان و اخبار هم می‌شود، در حال حاضر عمدتا کاربرانی از مالزی و اندونزی دارد؛ اما هدف ما رسیدن به تعداد کاربری معادل با ده درصد از جمعیت 1.8 میلیاردی مسلمانان در سراسر جهان است؛ ما می‌خواهیم اینترنت را به محیطی بهتر تبدیل کنیم. ما می‌دانیم که اینترنت خوب و بد دارد، در نتیجه سلام‌وب به شما این ابزار را می‌دهد تا از طریق این پنجره، وجهه خوب اینترنت را ببینید.»
امروزه سرویس‌دهندگان بزرگ بین‌المللی مانند گوگل و فیسبوک به دلیل مواجهه ضعیفشان با محتوای آسیب‌رسان و شایعات مورد انتقادات شدید هستند و قطعا تحت چنین شرایطی چالش‌های حضور در فضای مجازی در بین کاربران، نگرانی‌های زیادی را ایجاد می‌کند. اخیرا نیز گروه حقوق بشری عفو بین‌الملل با مطالعه اقدامات سوء‌استفاده‌گرایانه در توییتر اعلام کرد که: «توییتر یک محیط سمی برای زنان است.»
لازم بذکر است دین اسلام فعالیت‌هایی غیراخلاقی مانند قمار، هرزه‌نگاری، خرید و فروش مشروبات الکلی و گوشت خوک را حتی در اینترنت نیز حرام می‌داند؛ در حالیکه هیئت نظارت «امانية شريعة» از کشور امارات حلال بودن سلام وب را تایید کرده است.
گرچه سلام‌وب برای مسلمانان طراحی شده است، اما بنا به اذعان مدیر شرکت آن این مرورگر ارزش‌هایی جهانی را ارتقا بخشیده است و در نتیجه توسط هر شخص با هر دینی قابل استفاده است؛ چرا که اینترنت فضایی خطرناک است و ما نیاز داریم از راه‌هایی جایگزین وارد آن شویم.
بررسی مرورگر سلام‌وب
آیا استفاده از این مرورگر با فرض اینکه به «وب اسلامی» علاقه‌دارید، کار درستی است؟ در ادامه قصد داریم بررسی کنیم که آیا سلام‌وب می‌تواند جایگزین کروم و فایرفاکس شود یا خیر؟
خب در نگاه اول این مرورگر مشابه گوگل کروم است. آنقدر که حتی ظاهرش هم همان است. پوسته‌ی مرورگر مشابه پوسته‌ی کروم (پیش از دوران دایره‌ای شدن همه چیز) است. تنها تفاوتی که در استفاده از مرورگر به چشم می‌خورد، اضافه شدن یک سایدبار به کناره‌ی مرورگر و افزونه‌هایی برای اعلام اوقات شرعی است. اگر روراست باشیم، برای اوقات شرعی ده‌ها نرم‌افزار اندرویدی در کافه‌بازار وجود دارد. نیازی به افزونه‌ی این مرورگر نیست.
اما نقطه‌ی قوت اصلی مرورگر همان سایدبار است. این سایدبار رابط کاربری افزونه‌ی اصلی مرورگر است. با استفاده از آن می‌توان سایت‌های وب را «فیلتر» کرد یا در صورت نیاز، فیلترینگ سایت‌ها را که معمولا توسط جامعه‌ی کاربران سلام‌وب اعمال می‌شود، نادیده گرفت.
آنطور که نتایج استفاده‌ی چند‌روزه نشان داد، این افزونه از دو منبع برای شناسایی سایت‌های حاوی محتوای غیر اسلامی استفاده می‌کند. نخستین منبع کاربران سلام وب است. این لیست اصلا کامل نیست. به همین دلیل هم توسعه‌دهنده‌ی مرورگر از همکاری کاربران استقبال می‌کند. صفحه‌ی فیلترینگ مرورگر به صورت زیر است. در بعضی از موارد مثل سایت پیوندها کلا اجازه‌ی ورود را نمی‌دهد. گاهی هم اجازه‌ی ورود به صفحه را می‌دهد.
آنطور که در بررسی‌ها مشاهده شد، دیگر منبع این مرورگر برای شناسایی سایت‌های نامتعارف محتوای خود سایت بود. به این ترتیب که حضور کلیدواژه‌های خاص در سایت باعث نشان‌گذاری آن به عنوان ناسالم می‌شود. به عنوان مثال جستجوی خبر فعالیت‌های یوروپل علیه کودک‌آزاری هشدار زیر را به همراه داشت:
یوروپل تمام محتوای مربوط به کودک‌آزاری را با دقت پاکسازی کرده و اگر تصویر یا محتوای خاصی منتشر شده است، محتوای پاکی است. در این مورد به نظر می‌رسد لینک یا محتوای صفحه‌ی بارگزاری شده چراغ قرمزی را برای مرورگر روشن کرده است. هرچند آنطور که در صفحه هم مشخص است، مرورگر از این هشدار مطمئن نیست و اجازه‌ی ورود به صفحه را می‌دهد.
همان‌طور که گفته شد، این مرورگر از کرومیوم استفاده می‌کند. با توجه به اهمیت افزونه‌ها در کار با وب، توسعه‌دهندگان این مرورگر امکان استفاده از افزونه‌ها و تم‌های کروم را هم ایجاد کرده‌اند. هرچند در عمل برخی از این افزونه‌ها (مخصوصا برخی از افزونه‌هایی که برای کارهای کارآگاهی و جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌شود.) در این مرورگر به درستی کار نمی‌کنند.
هنگامی که این متن نوشته شد، مرورگر مذکور در نسخه‌ی 1.0.0.17 خود به سر میبرد و از کرومیوم ورژن 68 استفاده می‌کرد. در هنگام اتمام این نوشته آپدیتی برای مرورگر منتشر شد. متاسفانه بدون پاک کردن ورژن پیشین مرورگر امکان نصب آپدیت جدید وجود نداشت. به همین دلیل ذخیره‌سازی تاریخچه‌ها، بوکمارک‌ها و دیگر مواردی که در مرورگر ذخیره می‌شود می‌تواند به مسئله‌ی بزرگی تبدیل شود.
خودِ سلام‌وب یک فضای ذخیره‌سازی آنلاین برای ذخیره‌کردن اطلاعات مرورگر (مشابه گوگل) در اختیار می‌گذارد. اما امنیت این فضا از سوی آن‌ها جای سوال زیادی دارد. با توجه به اینکه اصلی‌ترین مشتریان این مرورگر مسلمانان هستند، اطلاعات این افراد در وب می‌تواند یک سیبل بزرگ برای تروریست‌های فضای مجازی باشد. از سوی دگیر، گوگل دارای یکی از امن‌ترین بستر‌های فضای مجازی‌است و اگر مباحث مرتبط با حریم خصوصی برایتان مهم نباشد، استفاده از اکوسیستم گوگل یک راه امن و ساده برای ورود به این فضا است.
با توجه به تجربه‌ی چند هفته‌ای استفاده از این مرورگر، آن‌را صرفا به کسانی توصیه می‌کنیم که واقعا قصد دارند از یک وب اسلامی بهره ببرند. در غیر این‌صورت بهره جستن از آپدیت‌های سریع فایرفاکس و کروم و کاربران و توسعه‌دهنگان متعدد آن‌ها در کنار استفاده از یک فیلتر روی فایروال از هر نظر تجربه‌ی بهتری خواهد بود.
هرچند توسعه‌ی افزونه‌ها و سرویس‌های مشابه از سوی فعالان فضای مجازی می‌تواند به ایجاد یک تجربه‌ی بهتر وب برای اقلیت‌های مختلف منجر شود. در این مورد خاص مسلمانان به هیچ عنوان اقلیت نیستند و یک سرویس این‌چنینی بیش از 1 میلیارد مشتری بالقوه خواهد داشت.
